“We keken onze ogen uit, maar we waren dankbaar dat we hier waren”, vertelt Ciska Goud-Samuels, die als 12-jarige in 1950 naar Nederland kwam. […] “Wij hadden geluk. We werden ondergebracht in Geerestein, een groot landhuis in Woudenberg, waar we drie jaar zijn gebleven. Wij kregen als gezin met negen kinderen één kamer. Privacy bestond er niet.”
Veel Indische Nederlanders, die niet bij familie terecht konden, troffen het minder goed. Ze werden tijdelijk ondergebracht in leegstaande en verouderde pensions en hotels.
“De Nederlandse overheid deed er alles aan om de groep die ‘in Nederlands-Indië geworteld’ was ook daar te houden”, zegt historicus Wim Willems. “Maar de situatie daar werd nijpender en de druk om hen als Nederlands staatsburger hier naar toe te laten komen, groeide. Onder strenge voorwaarden werden ze in fases toegelaten.”
Het beleid was gericht op aanpassing van de Indische Nederlanders aan de Nederlandse samenleving. “Zo Nederlands worden als de Nederlanders, dat was de opdracht. De overheid bemoeide zich overal mee: het huishoudboekje, het eten, de woninginrichting. De betutteling was enorm. Als je je niet aan de richtlijnen hield, kreeg je geen geld of een eigen woning”, zegt Willems.
“We waren te onderdanig. Ja en amen. Dat gebeurde heel veel bij de Indische mensen”, meent Ciska Goud-Samuels. Zelf verbaasde ze zich over de onwetendheid van de Nederlanders over Nederlands-Indië. “‘Waar heb je Nederlands leren praten?’, vroegen ze me. Dan zei ik altijd: ‘Op de boot, in een maand tijd, knap hè?'”